Terugblik deel twee

Eigenlijk vind ik het belachelijk om nu nog een stukje te schrijven over een vakantie die al ruim 4 maanden voorbij is. Daar zit niemand meer op te wachten. Ik schrijf dit verslag daarom maar voornamelijk voor mezelf als geheugensteun voor wanneer ik uitgebreid aan het reisverhaal begin en dat waarschijnlijk een maand of 6 in beslag zal nemen. Waarom dan hier gepubliceerd? Omdat ik het beloofd heb.

Laos dus. Bij Chong Mek vlotjes Thailand verlaten en door naar de Laotiaanse grens. Ik moest door een klein luikje mijn paspoort en 36 dollar afgeven aan een haast onzichtbare douanier. Met een webcam werd een foto van me gemaakt en om de hoek kreeg ik, sneller dan verwacht, mijn reisdocument bij een ander piepklein luik weer aangereikt. Ik stapte op mijn fiets en karde Laos in - eindelijk, want dit land heb altijd al op mijn lijstje gehad. Rechts rijden viel in het begin tegen. In Thailand rijdt het verkeer links, wat ik leuk vond, want anders.
Laos is duidelijk geen rijk land. De hoofdweg was goed, maar de zijwegen onverhard; de mensen eenvoudig gekleed; huizen zijn meestal niet van steen, maar van hout en de tempels sjofel zonder de pracht en praal van bijvoorbeeld Thai pagodes. Dit is een communistisch land en godsdienst heeft bij de overheid geen hoge prioriteit.
De stad Pak Se lag ongeveer 50 km verderop en onderweg zat ik heel nieuwsgierig om me heen te kijken, want dit is een nieuw land voor me. In Thailand en Cambodja ben ik al eerder geweest, vandaar. Een soms onleesbaar schrift, witte betonnen paaltjes langs de weg met daarop in gewone letters een plaatsnaam en de nog af te leggen kilometers. huizen op palen, een afgeladen bak vol mensen achter een soort frees of met zijn drieën op een brommer. Een jochie fietste een tijdje met me op. Hij zat op een Chinese fiets - een compleet verroest, loodzwaar, piepend ouderwets kreng. Hoewel we elkaar niet verstonden raakten we aan de praat en zijn smile werd almaar breder. Verderop stond zijn moeder hem langs de weg op te wachten en net voor we bij haar waren klopte ik het jong op zijn schouder en dat kon hij wel waarderen.

Vlak voor de lange brug over de Mekong naar Pak Se is boven op een heuvel een groot Boeddhabeeld geplaatst. De volgende dag ben ik daar naar toe gewandeld. De brug oversteken duurde 17 minuten en de klim naar het beeld (en een klooster erachter) ging via betonnen en houten trappen ging behoorlijk steil omhoog. De beloning was er wel naar. Wat een uitzicht over de brug, de rivier, de stad en het berglandschap erachter.
Pak Se is erg toeristisch, want als provinciehoofdstad kun je er niet omheen als je of naar het zuiden reist of naar het noorden. Qua omvang ongeveer net zo groot als Helmond, maar lijkt meer op een dorp. In het centrum heb je een overdekte markt en kleine winkels. Verder een aantal hotels en restaurants. Kroegen zijn er nauwelijks, wel een 'Beergarden' met tapbier in grote pullen.
Twee dagen later waren mijn kleren gewassen, droog en gestreken (zelfs mijn fietsbroek met zeem!) en kon ik verder. Vroeger waste ik mijn kleren altijd zelf, maar dit is hier zo goedkoop (en deels uit luiheid en gemakzucht) dat ik dat laat doen. Zie het maar als extra inkomsten voor de lokale bevolking.
De bergen van de Bolaven in en de eerste dag was loodzwaar. Ondanks dat gaf ik mijn ogen de kost, maar ook mijn neus had niks te klagen. Er wordt hier koffie verbouwd en dat zie en ruik je. De geur herinnerde me aan Nicaragua, waar ik ooit heb gewerkt op een koffieplantage (vol soldaten op de uitkijk) en het hele proces van oogsten, drogen en branden heb meegemaakt.

Langs de weg soms rode markeerpaaltjes. Dat betekent dat er een onontplofte bom ligt en daar moet je dus nooit gaan wandelen. Dit is een van de meest gebombardeerde gebieden tijdens de Vietnamoorlog. Er is uitgerekend dat de Amerikanen in Laos 2.093.100 ton bommen hebben gedropt over een periode van 9 jaar, wat uitkomt op 2 miljoen dollar per dag. Hoeveel slachtoffers daarbij zijn gevallen is niet bekend. Bommenkraters genoeg, als je er tenminste op let.
De Ho Chi Minh Trail liep onder andere door Laos, want de communistische regering steunde de Viet Cong. In eerste instantie zag het er naar uit dat de Amerikanen Laos zouden binnenvallen in plaats van Vietnam, omdat het land werd bewapend door de Sovjet Unie en de Pathet Lao (de communistische partij) meer en meer grip kreeg op het land. Op een Geneefse conferentie werd echter besloten dat Laos neutraal zou blijven en er een verbod kwam op de aanwezigheid van buitenlands militair personeel. De Noord-Vietnamezen hielden zich daar niet aan, want om wapens en infiltratie in Zuid-Vietnam mogelijk te maken liep de aanvoer ervan deels door Laos (en Cambodja). Amerika accepteerde dit niet en begon het gebied - en later het hele land - systematisch te bestoken met bommen. Met alle desastreuze gevolgen van dien.

Na een paar dagen stoempen en pijlsnel dalen had ik het hier wel gezien en fietste zuidwaarts naar Champasak, een rit van ruim 120 km, waarvan de laatste 50 één vals plat was. Deze stad ligt aan de andere kant van de Mekong en om daar te komen moet je een veerboot charteren. Dit veer bestond uit 2 kano's die aan elkaar vastzaten door een houten brugje met een leuning waar je je fiets tegenaan kon zetten. Een buitenboordmotor met lange schroef stuwde het geval voorwaarts.
Champasak is zo'n stadje waar de tijd een beetje stil staat. Auto's zijn er nauwelijks, honden liggen midden op de weg te slapen en buffels slenteren op hun gemak door de hoofdstraat. De elektriciteit valt om de haverklap uit. Toch heeft het wat grandeur door een paar vervallen Frans-koloniale huizen, grote, diepe houten huizen en een rotonde met een diameter van 3 bij 3 meter met een werkloze, aftakelende fontein in het midden. 's Avonds in het pikkedonker naar een restaurant en bij kaarslicht gegeten. Leuk is anders, want ik ben allergisch voor dit soort zogenaamde romantiek. Nog veel erger was dat ook de ventilator op mijn kamer het door de stroomstoring niet deed, wat de hitte bijna ondraaglijk maakte. Plus dat ergens verderop in de straat flink werd gefeest en ik door de herrie en het gekrijs niet kon slapen.
Het historisch tempelcomplex Wat Phu is hier in de buurt en daarom bleef ik een dag langer. Slechts 10 km met de fiets over beroerde weggetjes. In de buurt van het heiligdom veel kraampjes (zoals gewoonlijk). Mijn fiets op een parkeerplaats afgesloten en tussen twee vijvers doorgelopen naar de ingang. Pas later merkte ik dat het loket voor entreetickets links van de vijver lag en ik mezelf zodoende gratis en voor niks toegang verschafte. De voormalige tempels liggen op 3 plateaus tegen een bergwand aan, te beklimmen via schots en scheve natuurstenen trappen. De vergelijking met de tempels van Angkor dringt zich even op, maar waar Angkor Wat vooral groot is, is Wat Phu heel kleinschalig.
Daar ik te weinig van deze plek afwist, hield ik het na een tijd wel voor gezien. Ik bevond me op het hoogste terras en het vergezicht was zo overrompelend dat ik in het gras ging zitten om te genieten van het uitzicht, de stilte en de zinderend hitte. Dit laatste klinkt misschien vreemd, maar ik hou van hitte en de zon op mijn huid; het dwingt je om kalm aan te doen, je hartslag te verlagen en geen onrustige gedachten te hebben. Misschien is dat een reden waarom in de tropen veel minder mensen ADHD hebben of een borderline stoornis. Met ons koude klimaat moeten we wel actief zijn - en sommigen hyperactief, met alle nare gevolgen van dien.
Pas na een uur of drie ontwaakte ik uit mijn meditatieve toestand. De rivier en de bergen in de verte, dichterbij de laagvlakte met akkers, bomen en huizen, onder me een paar vervallen tempels. Mijn gedachten waren simpelweg verstomd en nu denk ik dat dit een bedoeling was van de bouwers van Wat Phu. (In Thailand heb ik ook een moment van gedachtenstilstand beleefd. Ik fietste toen over smalle, verkeersarme wegen door een saai landschap van akkers en rijstvelden en dit was zo weinig inspirerend dat ik plotseling een paar seconden nergens aan dacht en mezelf zag fietsen. Vreemd misschien, maar het verontrustte me niet.
Terugkomend op de parkeerplaats stond er een hele groep bikers uit Thailand met zware motoren en ik vond mezelf superstoer toen ik het kabelslot losmaakte van mijn fiets en met een wie-doet-wat blik wegreed. Een van die motorduivels stak zelfs zijn duim omhoog, waarbij ik natuurlijk net deed of ik dat niet zag.

Volgende stop was Don Khong. Een straffe rit van ongeveer 110 km naar het zuiden. Dit is het grootste eiland van de zogeheten 'Vierduizend Eilanden' - een archipel in de Mekong. Erg laid-back, maar ik bleef er maar een dag om vervolgens met een boot naar Don Khone te varen en dat was 27 km heel plezierig over die rivier.
Over Don Khone kan ik uitweiden, want het was zeer aangenaam vertoeven op dit eiland. Bijna geen auto's, veel toeristen op fietsen, Laotianen op brommers, een deels verharde weg in Ban Khon Tai (het enige plaatsje van betekenis) en voor de rest onverhard, een heuse jungle, een strand, zoetwaterdolfijnen, 2 antieke locomotieven en watervallen, indrukwekkende watervallen.
De meeste toeristen zaten op Don Det, het buureiland dat met Don Khone is verbonden via een smalle brug. Don Det is het party-eiland, maar de tijd dat ik hier was zullen de feestvierders weinig lol hebben gehad, omdat de stroom meestal tegen 8 uur 's avonds uitviel en het aan de overkant net zo stil en donker was als bij ons. Nu zijn toeristen in mijn ogen soms heel irritant. Over de hele wereld tref je toeristen (en niks geen 'travellers') in zulke oorden, die hun zeden en gebruiken voor het gemak hebben meegebracht. Zodra ze zijn aangekomen, denken ze dat alles mag, ook al gaat dit faliekant tegen de tradities van de lokale bevolking in. Hun wraak is dat alles hier een stuk duurder is. Helaas komt het voor dat jongeren de kwalijke gewoonten van de toeristen overnemen.
Ik trok er een dag voor uit om het hele eiland te bewandelen en dat werd een geweldig fijne dag. Meestal voerde het stoffige pad door de jungle en ik bleef me verbazen over het feit dat de Mekong zo breed was dat er een eiland als dit kan zijn. Een kilometer of vijf en drie - vier breed en soms heuvelachtig. Zodra je het dorp achter je liet viel de stilte je direct op, op het gesjirp van krekels en vogelgeluiden na. Wat een rust. Mensen waren nauwelijks te bekennen. Ergens zag ik een oude haveloze man die zijn koeien voerde. Hij merkte me niet op en ik liep stilletjes verder tot ik even later zijn huis passeerde en dat was niks minder dan een krot. Ik heb er een foto van gemaakt, want ik kon niet geloven dat iemand zo kan wonen.
's Avonds in mijn kamer met toevallig wel draaiende ventilator dacht ik aan die oude man en stelde me voor dat hij nu op de vloer op zijn matje lag, stikkend in de hitte en met een nauwelijks gevulde maag. Een pijnlijke gedachte, want ik voelde me meteen schuldig door de bevoorrechte positie waarin ik me nu bevond.

Na een heel vroege oversteek was het nog maar 16 km fietsen naar de grens met Cambodja. Laos was me goed bevallen. Mooi land, aardige bedaarde mensen en van het communistische systeem merk je nauwelijks iets. Vandaag keer ik terug naar Cambodja en ben er weer heel benieuwd naar. Dat land was een paar jaar geleden een heel prettige fietservaring. Daarover schrijf ik in deel drie en ik beloof dat dat wat sneller geschreven zal worden.